Hồn thu thảo

Sài Gòn. Cuối tuần. Người người đi lại theo một cách riêng của Sài Gòn hối hả nhưng không vội vã như tự bên trong mỗi người đều ý thức được đấy là một nhịp ngày cần chậm hơn chút so với mỗi ngày, như để tự thưởng cho mình sau khi rượt đổi trong năm ngày còn lại, nhiều khi không hiểu vì sao.

Lang thang. Nó ghé vội vào một góc quán trên con đường Trần Quý Cáp đã được đổi tên thành Võ Văn Tần sau 1975, để tìm cho mình một bữa sáng. Quán không đến nổi nằm lẫn khuất trong những ngỏ hẻm như bao quán khác của Sài Gòn. Quán xá Sài Gòn là vậy đấy, không phải ở mặt tiền là quyết định sự nổi tiếng. Sài Gòn chẳng thiếu những món ăn ngon khiến thực khách phải nhọc nhằn vì một lối đi.

Anh thu hút sự chú ý của nó khi vừa mới bước vào quán. Một dáng người hình hạc, trạc tuổi trung niên, mái tóc rẽ ngôi, đôi mắt như hõm sâu hơn với đôi gò má hóp lại, khoác lên người một chiếc áo sơ mi màu nâu của đất nung và chiếc quần màu bạc của khói trời. Giản dị.

Anh làm nó chú ý hơn khi bắt gặp ở anh một cái cúi đầu sau một câu hỏi ngồi cùng bàn lịch sự. Giật mình. Nó phát hiện ra anh không phải thuộc tuýp người của thời đại này; những con người luôn bọc lấy cho mình một sự tự tin và đề phòng thái quá như một con nhím xù lông trước mọi thứ để bảo vệ mình khi cảm giác xung quanh luôn có một mối đe doạ trực chờ; anh thuộc tuýp người của “lối xưa xe ngựa hồn thu thảo”.

Anh không nói tiếng Bắc nhưng thật lòng nó không tìm đâu ra được câu nào phù hợp hơn để miêu tả về thời anh sống. Một thuở Sài Gòn xưa. Một thuở của những con người lịch thiệp trong cái nhìn từ tác phong đến ăn mặc, chào hỏi nhau qua những cái gật đầu và bày tỏ sự sẻ chia qua những hành động chừng mực và thực tâm.

Nó ngồi thừ ra, bữa sáng nhạt dần vì hổ thẹn khi nghĩ đến cái đánh giá ban đầu về cảm tính của căn bệnh nghề nghiệp mang theo. Rụt rè là đánh giá ban đầu nó dành cho anh khi rẽ lối bước vào. Giờ đây, cảm giác xấu hổ khi phát hiện đấy không phải là rụt rè, đấy là tính cách con người của nếp cũ, e dè và từ tốn.

Sài gòn là vậy. Sài Gòn luôn có những sự hấp dẫn của riêng mình khi được khám phá.

Nó không thể ngồi đấy quá lâu để bắt chuyện với anh ở một quán đông người. Thiếu chỗ. Cho những người đến sau. Người đến và người đi. Vội vàng. Sự im lặng làm lỡ làng cho hai thời đại gặp nhau chuyện trò.

Sài Gòn. Cuối tuần. Lang thang trên con đường đã biến đổi tên qua nhiều khúc ngoặt của lịch sử. Từ Chasseloup Laubat, đổi sang Hồng Thập Tự rồi đang ở lại với tên gọi Nguyễn Thị Minh Khai. Nắng chéo qua vai, xuống đường làm bóng rơi xiêu vẹo.

Nó ghé vào một quán cafe nằm trên mặt tiền đường, không cổ hoài mà hiện đại qua khung thép lấy kính làm vật liệu chủ đạo.

Thật ra, không phải tự dưng mà nó ghé vào quán vì thiết kế hiện đại hay sang trọng theo một quan điểm chủ quan thiết kế tạo hình cho những ai bước vào sẽ thấy đẳng cấp mình nâng lên một bậc; mà là vì qua lớp kính đó nó thấy được một hình ảnh làm nó phải hiếu kỳ.

Nó tiến thẳng đến chiếc bàn nhìn ra mặt đường. Ngồi cạnh. Người đàn ông đã ở tuổi lão niên, đầu điểm hoa râm, tóc rẽ ngôi và xếp nếp gọn gàng, trán giăng vài vết chân chim, đôi mắt lõm sâu trong chiếc áo ca rô đóng thùng gọn gàng ngồi bên ly café thả khói bay nhìn ra mặt đường, bên cạnh một tờ báo được xếp gọn gàng như chờ lật lại trang trong xem còn sót một tin nào đấy lướt qua tiêu đề chưa đọc hết nội dung như người Sài Gòn của thời đại hôm nay đi qua nhiều điểm chỉ nhớ đến bảng hiệu, chưa kịp ghi nhớ đã vội quên không buồn tìm hiểu chủ nhân muốn để lại gì sau cái tên vừa đặt cho góc nhỏ của nghiệp mình!?

Một ngày bắt gặp hai hình ảnh. Một Sài Gòn của thuở xưa. Những con người tóc rẽ ngôi, áo đóng thùng gọn gàng, ngồi dọc những bàn ghế những quán nước ngoài đường, nhâm nhi một ly café, thưởng thức những tin tức trong ngày để hân hoan đoạn một buổi sáng sang. Nhẹ nhàng và háo hức. Lịch lãm và tri thức.

Tự dưng. Nó thèm thuồng. Gán ghép mình vào khung cảnh xưa cường điệu.